نقش اقتصاد در انتظام جامعه از نگاه امام کاظم(ع)
نقش اقتصاد در انتظام جامعه از نگاه امام کاظم(ع)
مسائل اقتصادی در سیره امام موسی کاظم(ع) جایگاه ویژه‌ای داشت و رفتار و تعالیم ایشان راهکاری جامع برای ایجاد عدالت، رفاه و رفع محرومیت در جامعه ارائه می‌داد.
مسائل اقتصادی در سیره امام موسی کاظم(ع) جایگاه ویژه‌ای داشت و رفتار و تعالیم ایشان راهکاری جامع برای ایجاد عدالت، رفاه و رفع محرومیت در جامعه ارائه می‌داد. مهم‌ترین مسائل اقتصادی از نگاه ایشان را می‌توان در موارد ذیل بیان کرد:
۱- یکی از مهم‌ترین مسائل اقتصادی در سیره ایشان، رفع فقر و کمک به نیازمندان بود. امام همواره به حمایت از محرومان جامعه اهتمام داشتند و شخصاً با بخشش اموال خود، مشکلات معیشتی افراد را برطرف می‌کردند، ایشان نه تنها به کمک مستقیم مالی می‌پرداختند، بلکه دیگران را نیز به احسان، انفاق و کمک به فقرا تشویق می‌کردند.
۲- موضوع دیگر، توزیع عادلانه ثروت و مقابله با تبعیض اقتصادی است. امام کاظم(ع) بر لزوم رعایت انصاف در معاملات و عدم سوءاستفاده از قدرت اقتصادی تأکید داشتند، ایشان کسانی را که از طریق احتکار، ربا و دیگر روش‌های ظالمانه به مردم آسیب می‌رساندند، به‌شدت نکوهش می‌کردند و رفتار ایشان در این زمینه نشان‌دهنده ضرورت مبارزه با ساختارهای اقتصادی ناعادلانه بود که باعث شکاف طبقاتی می‌شد.
۳- تشویق به کار و تولید و خودکفایی اقتصادی نیز از مسائل محوری در سیره امام بود، ایشان بر اهمیت تلاش برای تأمین معاش از طریق راه‌های مشروع تأکید می‌کردند و حتی خود نیز در فعالیت‌های تولیدی شرکت داشتند که این رفتار نشان‌دهنده الگوی عملی امام در دوری از وابستگی و تقویت اقتصاد فردی و اجتماعی است. امام، مردم را به کار و کوشش تشویق می‌کردند و تأکید داشتند که کار کردن نه تنها یک وظیفه اقتصادی، بلکه عبادتی مورد رضایت خداوند است.
۴- یکی دیگر از مسائل اقتصادی برجسته در سیره امام کاظم(ع)، نظارت بر سلامت اقتصادی جامعه بود، ایشان در برابر سوءاستفاده‌های اقتصادی حاکمان و افراد ثروتمند ساکت نمی‌ماندند و با رهنمودهای خود تلاش می‌کردند تا نظام اقتصادی اسلامی بر پایه عدالت و شفافیت حفظ شود که رفتار امام در این زمینه نشان‌دهنده اهمیت مسئولیت‌پذیری اجتماعی و جلوگیری از ظلم اقتصادی بود.
۵- سیره امام کاظم(ع) بر نقش اقتصاد در تقویت حس همبستگی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی تأکید داشت، ایشان با ترویج ارزش‌هایی چون انفاق، زکات، صدقه و وقف، جامعه را به سمت مشارکت در حل مشکلات اقتصادی و کاهش فاصله طبقاتی سوق می‌دادند که این اصول، الگویی کامل برای تحقق عدالت اقتصادی و ایجاد جامعه‌ای متعادل و انسانی ارائه می‌دهد.
  • نویسنده : سیدابراهیم مرتضوی، پژوهشگر دینی